CÁC BƯỚC LY HÔN ĐƠN PHƯƠNG - cho ai cần

Không phải mọi cuộc hôn nhân đều có thể kết thúc trong hòa bình. Khi chỉ một bên muốn chấm dứt hôn nhân, việc hiểu đúng trình tự, thủ tục ly hôn đơn phương là điều quan trọng để tránh bị trả lại hồ sơ, kéo dài thời gian hoặc làm mất quyền lợi về con cái và tài sản.

Bài viết này sẽ cùng bạn tìm hiểu khái niệm, căn cứ pháp lý và trình tự giải quyết ly hôn đơn phương theo quy định pháp luật mới nhất, giúp bạn chuẩn bị đúng, tiết kiệm thời gian và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Khái niệm

- Theo Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, ly hôn theo yêu cầu của một bên (còn gọi là ly hôn đơn phương) là trường hợp chỉ một người vợ hoặc chồng yêu cầu Tòa án chấm dứt quan hệ hôn nhân khi:

+ Cuộc sống hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng;
+ Mục đích hôn nhân không đạt được;
+ Việc chung sống không thể kéo dài.

- Đây là quyền cá nhân, thể hiện quyền tự do hôn nhân, và không phụ thuộc vào việc bên kia có đồng ý hay không. 

Thẩm quyền giải quyết ly hôn đơn phương

Theo Điều 35, Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015; Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều luật của Luật Tổ chức toà án nhân dân 2025 quy định:

- Toà án nhân dân khu vực là cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ án ly hôn.

- Hồ sơ phải nộp tại Toà án nhân dân khu vực nơi bị đơn cư trú, làm việc.

- Trường hợp vụ án ly hôn có yếu tố nước ngoài ở cấp sơ thẩm, thuộc thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về Toà án nhân khu vực. Đây là một quy định mới bắt đầu có hiệu lực từ 01/7/2025, sau khi nhà nước thực hiện theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.

Hồ sơ ly hôn đơn phương

- Hồ sơ gồm:

+ Đơn khởi kiện ly hôn;

+ Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính);

+ Bản sao có chứng thực giấy tờ tùy thân của vợ/chồng;

+ Giấy khai sinh con chung (nếu có)

+ Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đối với tài sản chung (nếu có tài sản chung, bản sao có chứng thực).

Trình tự, thủ tục giải quyết ly hôn đơn phương

- Bước 1: Chuẩn bị và nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền.

- Bước 2: Thụ lý hồ sơ và thông báo nộp tạm ứng án phí

+ Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Tòa án kiểm tra tính hợp lệ.

+ Nếu đủ điều kiện, Tòa án sẽ thông báo nộp tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm.

+ Hai bên phải nộp tạm ứng án phí tại Phòng Thi hành án dân sự khu vực, rồi nộp lại biên lai tạm ứng án phí cho Tòa án.

+ Tòa án sẽ ra quyết định thụ lý vụ việc khi đã nhận biên lai hợp lệ.

- Bước 3: Xem xét đơn và hoà giải

+ Sau khi thụ lý, Thẩm phán tiến hành phiên hòa giải bắt buộc theo luật định nhằm tạo cơ hội hàn gắn.

+ Nếu hoà giải không thành, Toà lập biên bản hoà giải không thành và tiếp tục giải quyết vụ án.

- Bước 4: Xét xử sơ thẩm

Tòa án mở phiên tòa xét xử ly hôn; căn cứ vào chứng cứ, lời khai, các điều khoản thỏa thuận về con chung, tài sản, công nợ để ra bản án ly hôn. Bản án có thể bị kháng cáo trong 15 ngày kể từ ngày tuyên án.

Thời gian giải quyết ly hôn đơn phương

- Theo Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, thời hạn giải quyết vụ án dân sự nói chung (bao gồm ly hôn đơn phương) là:

+      Chuẩn bị xét xử: tối đa 4 tháng kể từ ngày thụ lý;

+      Trường hợp phức tạp có thể gia hạn thêm 2 tháng;

+      Mở phiên tòa: trong vòng 1 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử.

- Như vậy, tổng thời gian thực tế thường kéo dài 4 - 6 tháng, tùy mức độ hợp tác của các bên và tính chất vụ việc.

Một số lưu ý thực tế

- Nếu bị đơn cố tình trốn tránh hoặc không đến Tòa, Tòa vẫn có thể xét xử vắng mặt theo quy định tại Điều 227 Bộ luật Tố tụng dân sự  2015.
- Nếu người khởi kiện không biết nơi cư trú của bị đơn, có thể đề nghị Tòa thông báo niêm yết công khai hoặc đăng tin tìm kiếm theo luật định.

- Trong trường hợp có tranh chấp tài sản lớn hoặc yếu tố nước ngoài, hồ sơ nên có luật sư hỗ trợ để đảm bảo quyền lợi hợp pháp.

Kết luận

Ly hôn đơn phương là lựa chọn cuối cùng khi một bên trong hôn nhân không thể tiếp tục chung sống, nhưng đây cũng là thủ tục phức tạp, đòi hỏi người yêu cầu phải nắm rõ hồ sơ, trình tự giải quyết đơn phương ly hôn. Chỉ cần một sai sót nhỏ trong khâu chuẩn bị giấy tờ hay xác định sai nơi nộp đơn cũng có thể khiến quá trình kéo dài hoặc mất quyền lợi về con cái và tài sản. Vì vậy, việc tham khảo ý kiến luật sư là rất cần thiết để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ toàn diện. Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình, Pháp lý Tuệ Nhân tự hào là người đồng hành tin cậy, hỗ trợ khách hàng chuẩn bị hồ sơ trong quá trình tham gia tố tụng, giải quyết nhanh chóng, đúng quy định, giúp bạn sớm ổn định cuộc sống sau ly hôn.